Prema etiologiji, osteoporoza se deli na primarnu i sekundarnu.
Primarna:
• Idiopatska (nije česta, javlja se kod djece i omladine uz očuvanu funkciju gonada),
• Postmenopauzalna (u direktnoj vezi sa smanjenim lučenjem estrogena i testosterona, češća kod žena, praćena čestim frakturama),
• Senilna (javlja se poslije 60-te kada fiziološki slabi funkcija osteoblasta, dva puta je češća kod žena nego kod muškaraca).
Sekundarna (manje od 5% slučajeva):
• Kao posljedica drugih bolesti: endokrine bolesti (Cushing –ov sy,hiperparatiroidizam, hipertireoza, hipogonadizam, amenoreja bilo kojeg uzroka, hipopituitarizam, dijabetes), hronične upalne bolesti (reumatski artritis, ankilozirajući spondilitis), bolesti crijeva (Chronova bolest, celijakija, gastrektomija...), bubrega, hematološke bolesti (multipli mijelom, limfoproliferativne bolesti, mastocitoza);
• Jatrogena (glikokortikoidi, heparin, antikonvulzivni lijekovi, metotreksat, tireoidni hormon kod prekoračenja doze, antacidi koji sadrže Al, citostatici) .
Kako se osteoporoza dijagnostikuje?
 |
Izgled DXA skenera, ujedno najpouzdanijeg za otkrivanje osteoporoze
Preuzeto sa: www.medicinenet.com |
Uvreženo je mišljenje da je osteoporoza asimptomatska bolest, da simptomi se javljaju tek kod pojave preloma. Ipak, o ovome se može diskutovati jer sve više kliničara je stanovišta da se već u stanju osteopenije javljaju simptomi u vidu bolova u leđima, vratu, rukama, mišićima i zglobovima, a nisu retke ni psihološke smetnje nesigurnosti.
Dijagnosticiranje promena koštane mase donedavno je bilo veoma teško. Pored kliničkih pregleda,laboratorijskih pretraga i rentgen snimaka, danas se koristi denzitometrija, koja je najpreciznija metoda ispitivanja stanja koštane mase. Naročito je preporučena ultrazvučna denzitometrija jer je neinvazivna i
jeftina pretraga. Proizvođači medicinske opreme su u svojim ispitivanjima utvrdili da je procenat preciznosti/tačnosti D.E.X.A. pretrage 98%, a ultrazvučne denzitometrije na os calcanei oko 96%.Ultrazvučna denzitometrija na drugim kostima je dosta manje pouzdana.
Os Calcanei: najpovoljnije mesto za procenu rizika preloma osteoporotične kosti!
Potvrđeno je da vrednost denzitometrije pete predstavlja optimalno periferno mesto za procenu rizika preloma osteoporotične kosti, iz sledećih razloga:
-Jednostavan pristup,
-Metabolički aktivna kost,
-Visok trabekularni sadržaj (80% kancelozna),
-Nosi težinu – poput kičme i femura,
-Dozvoljava rano otkrivanje i intervencije.
Lekarima stoji na raspolaganju nekoliko neinvazivnih tehnika za
merenje mase ili gustine skeleta.One uključuju X – zračnu apsorpciomeriju dvojne energije – DXA,Dual Energy X – ray Absorptiometry,kvantitativnu kompjuterizovanu tomografiju CT i ultrazvuk.Ne treba zaboraviti da konvencionalni rendgenski zraci ukazuju na osteoporozu tek kada postoji 30 do 50% gubitka gustine koštane mase.
DXA tehnika koristi dve X –zračne energije da bi se procenila zona mineralizovanog tkiva i mineralni sadržaj je podeljen po zonama,što je delimično korigovano prema veličini tela. Kod osoba sa degenerativnim promenana na kičmi, sa multiplim frakturama,u kućnim uslovima, kao skrining metoda za perimenopauzalne žene, koristi se DXA PIXI peta (periferna denzitometrija).
CT se pre svega koristi za merenje gustine koštane mase pršljenova kičmenog stuba.Rezultati koji se dobijaju putem CT razlikuju se od svih ostalih, jer ona može da izmeri gustinu trabekularne kosti i može da izmeri stvarnu gustinu (masa kosti po jedinici zapremine). Ali ova metoda je i dalje skupa, a bolesnici se izlažu većoj radijaciji.
Ultrazvuk se koristi za merenje mase kostiju proračunavanjem
razređenja signala prilikom njegovog prolaska kroz kost ili brzine kojom prožima kost. Prednost ove metode je niska cena i prenosivost aparata što omogućuje pregled i najtežih bolesnika.
Нема коментара:
Постави коментар